И.Я.Яковлев ячӗлле Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗ «Чӑваш чӗлхине пӗлетӗн-и?» ятпа регионсен хушшинче куҫӑн мар майпа олимпиада ирттернӗ.
Олимпиадӑна 5–7-мӗш классенче вӗренекенсем хутшӑннӑ. Унта Комсомольски районӗнчи Явӑш вӑтам шкулӗн вӗренекенӗ те палӑрнӑ. Арина Галкина 2-мӗш вырӑна тивӗҫнӗ. Лариса Ивановна Никифорована хӗрачана олимпиадӑна хатӗрленӗшӗн Хисеп хутне панӑ.
Комсомольски районӗнчи Чӑваш Эльпуҫ ялӗнче пурӑнакансем паян ирхине ҫутҫанталӑкӑн тӗлӗнмелле пулӑмне асӑрханӑ. Вырӑнти ял тӑрӑхӗн админситарцийӗн сайтӗнчи сӑнӳкерчӗк тӑрӑх пӑхсан унта калаҫу суя хӗвел текен пулӑм пирки пырать-тӗр теҫҫӗ.
Ун пекки ҫӳллӗ пӗлӗтсен пӑр катӑкӗсемпе хӗвел ҫути ялкӑшсан пулать иккен. Чӑн-чӑн хӗвел пекех туйӑнать иккен вӑл. Ҫак пулӑм темиҫе минута пынине палӑртаҫҫӗ.
Пӗлтӗр, кӑрлачӑн 20-мӗшӗ тӗлӗнче, ун пек пулӑма Улатӑрта пурӑнакансем киленме пултарнӑ. Вӑл Сӑр юханшывӗнчен инҫех мар, хӗвел тухнӑ вӑхӑтра, курӑннӑ.
Авалхи ҫынсем ун пек пулӑм ӑнлантарӑвне пӗлменнипе асамлӑх вырӑнне хурса хакланӑ. Чӑваш гербӗпе ялавӗ ҫинче сӑнарланнӑ виҫӗ хӗвел чӑваш мифологийӗпе ҫыхӑннӑ.
Ӗнертенпе пирӗн республикӑра тава тивӗҫлисен йышӗ хутшӑннӑ. Ҫӗршыв тата республика шайӗнчи наградӑна тивӗҫнисен хушшинче тӗрлӗ ҫӗрте тӑрӑшакансем пур. Вӗсене чыслама хутшӑннӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хӑйсен ӗҫӗнче ҫитӗнӳ уйрӑмах тунисене асӑнса хӑварнӑ. Акӑ, сӑмахран, Президентӑн пепкелӗх центрӗн акушер-гинекологӗ Татьяна Дерипаскӑна илес тӗк, вӑл — амӑшӗсемпе ачисене виҫӗ шайлӑ медицина пулӑшӑвӗ кӳрес ӗҫе республикӑра йӗркелесе яраканӗсенчен пӗри. Е тата Йӗпреҫри район пульницин хирургӗ Юрий Андреев — тӗрлӗ операцин тӗлӗнмелле технологийӗсен 10 патент авторӗ. Комсомольски районӗнчи Александровкӑри шкул вӗрентекенӗ Сергей Антонов вара ачасене Пӗтӗм Раҫҫейри олимпиадӑсем валли хатӗрлесе ҫӗнтерӳҫӗсем ӳстерет.
Чыс-хисепе тивӗҫҫисем чылаййӑн пулнӑ. Маларах асӑннӑ Татьяна Дерипаско «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ. Ҫак орден медалӗ «Брындинсен типографийӗ» директорне Анатолий Брындина тивӗҫнӗ. Республикӑри кардиологи диспансерӗн тӗп врачне Татьяна Мизурована «Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ» хисеплӗ ят панӑ.
Паян республикӑри тата муниципалитетсен чи лайӑх тӳре-шарине чысланӑ. Конкурса хутшӑнса ҫӗнтерме пултарнисене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев саламланӑ.
Патшалӑх ӗҫченӗсен хушшинчи ҫакӑн пек ӑмӑрту республикӑра кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут иртнӗ. Унта 19 патшалӑх органӗнчен 25 ҫын хутшӑннӑ. Муниципалитетсенче тӑрӑшакансем вара кӑҫалхипе иккӗмӗш хут йӗркеленӗ. Хальхине 48-ӑн хутшӑннӑ.
Республикӑн патшалӑх служащийӗсенчен ЧР Вӗренӳ министерствин шкул ҫулне ҫитменнисен тата пӗтӗмӗшле вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Тамара Возняк пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ, иккӗмӗшӗнче — Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерствин учёт пайӗн пуҫлӑхӗ Марина Николаева, виҫҫӗмӗшӗнче — Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министерствин ӗҫ сыхлав пуҫлӑхӗ Кирилл Милюхин.
Муниципалитетсенче ӗҫлекен тӳре-шараран Шупашкар район администрацийӗн вӗренӳ управленийӗн тӗп специалисчӗ Ольга Степанова ҫӗнтернӗ. Шупашкар хула администрацийӗн ӗҫ йӗркелӗвӗн пайӗн пуҫлӑхӗ Алла Николаева иккӗмӗш вырӑна тухнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑн харӑсах икӗ ҫынна тивӗҫнӗ: Элӗк район администрацийӗн аталану, культура тата архив ӗҫӗн секторӗн ертсе пыракан специалистне Лилия Никифоровӑна тата Муркаш район администрацийӗн пуҫлӑхӗн социаллӑ аталану енӗпе ӗҫлекен ҫумне Лилия Тарасовӑна.
Ҫак вӑхӑтра Куславкка тӑрӑхӗнчи Энтри Пасар шкулӗ ҫеҫ мар 100 ҫулхи юбилейне палӑртнӑ. Кӗҫ-вӗҫ ҫавраҫул тултарнине Комсомольски районӗнчи Мӑрат шкулӗ те уявламалла.
Ку шкула 1913 ҫулта Герасимов Никита Герасимович пуҫарӑвӗпе уҫнӑ, вӑл малтанлӑха Афанасий Горшков ҫуртӗнче вырнаҫнӑ. Нумай вӗрентеймен ҫав вӑл, часах хупӑннӑ. 1918 ҫулта ҫеҫ вара ҫӗнӗрен чӗрӗлнӗ. Ун чухне те вӗренӳ уйрӑм ҫын ҫурчӗсенче иртнӗ. Пӗрремӗш шкул ҫуртне 1930 ҫулта хута янӑ — халь унта историпе таврапӗлӳ музейӗ вырнаҫнӑ. Вӑл вӑхӑтра ҫак шкула таврари ачасем те ҫӳренӗ — Шурутран, Кармалтан, Тукайран. 1934 ҫулта ӑна тулли мар вӑтам шкул шайне хӑпартнӑ. 1959 ҫултанпа вӑл сакӑр клас вӗренмелли шкул шутланнӑ. 1984 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ЧАССР Министрсен Кабинечӗ хушӑвӗпе вӑл вӑтам шкул пулса тӑнӑ.
Хальхи вӑхӑтра шкулта 143 ача вӗренет. Кунта 20 вӗренӳ пӳлӗмӗ, спортзал, акт залӗ, 80 ача лармалӑх апатлану пӳлӗмӗ, компьютер класӗ пур. Ҫавӑн пекех шкулта тренажерсен пӳлӗмӗ те, ӑсталӑх лаҫҫи те, медицина пӳлӗмӗ те пур.
Хоккейла вылямалли вырӑнсем хуласемпе район центрӗсенче кӑна мар, ялсенче те йӗркеленеҫҫӗ. Терӗссипе пӗр-пӗр посёлокрах унашкалли ҫук пуль, Комсомольски районӗнчи Исемпелре вара кӑҫал туса лартнӑ.
Хӑйсем укҫипе, хӑйсен аллипе ӑсталаса лартнӑ. Катокне, сӑмахран, Кӗҫӗн Пӑлари шыва насуспа уҫласа шӑнтса лартнӑ. Хоккей лаптӑкӗнче каҫхине те выляма май пур — «Чӑвашпромэнерго» ӗҫченӗсен бригади (ертӳҫи юнашар ялтан, Тӗвенешрен) ятарласа ҫутӑ та карса тухнӑ.
Ялти хастарсен ӗҫне кура Хирти Сӗнтӗр ял тӑрӑхӗн администрацийӗ те айӑккинче тӑман — спортпа туслисем валли хоккей тумтирне туянса панӑ.
Комсомольски районӗнчи Хирти Сӗнтӗр тӑрӑхӗнче фельдшерпа акушер пункчӗсем виҫҫӗ шутланса тӑраҫҫӗ. Хутса-ӑшӑтса тата тытса тӑма укҫа-тенке перекетлес тӗллевпе вӗсене ялсенчи культура ҫурчӗсене куҫарнӑ. ФАПсем районти тӗп пульницӑна пӑхӑннӑ май, вӗсен хуҫи — район пульници — коммуналлӑ пулӑшу тӑкакӗсене саплаштарать-мӗн.
Маларах виҫӗ ФАП терӗмӗр те, анчах вӗсенчен пӗри, Ҫӗнӗ Кипеҫри, темиҫе уйӑх ӗнтӗ хупӑнса тӑнӑ. Ҫакӑ ҫынсене тивӗҫтерме пултарайман паллах. Чун ыратӑвӗ пирки халӑх пухусенче вӗҫӗмех каланӑ. Нумаях пулмасть унта специалист тупӑннӑ. Унччен Нӗркеҫри фельдшерпа акушер пунктӗнче ӗҫленӗ Галина Кольцова асӑннӑ ялта ӗҫлеме тытӑннӑ.
Иртнӗ юнкун, юпан 23-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Хушу алӑ пуснӑ — 2014 ҫулхи Республика Кунне Шупашкарта тата Комсомольски районӗнче ирттермелли пирки ҫирӗплетнӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗ района ятарлӑ ӑмӑрту ирттерсе палӑртнӑ иккен. Михаил Игнатьев хӑйӗн сӑмахӗнче Каҫалсем чи лайӑх хӑтлав кӑтартнине пӗлтернӗ. «Вӗсем чи лайӑх хӑтлав кӑна тӑвайраҫҫӗ тесе ан шутлӑр, ӗҫре те вӗсем яланах хастар!» — тенӗ вӑл.
Хушупа килӗшӳллӗн район Чӑваш Ен Элтеперӗн грантне илмелле — вӑл укҫана инфраструктурӑна аталантарма ямалла. Тепӗр май каласан, ялсемпе урамсене капӑрлатма тата илемлетме.
Ҫитес Республика Кунӗнчи мероприятисен планӗ хальлӗхе хатӗр мар-ха, ӑна тума Министрсен Кабинетне хушнӑ. Чӑваш Ен Элтеперӗ плана «Акатуя» уявлассине, ҫавӑн пекех культура тата спорт мероприятисене кӗртмеллех тенӗ.
Комсомольски районӗнчи Кӗҫӗн Каҫал ялӗнче пурӑнакансем ялӗпех ҫул юсама тухнӑ иккен. Ӗҫне вара Комсомольски ял тӑрӑхӗн депутачӗ Геннадий Георгиев пуҫарнӑ.
Ара, ҫул пурне те кирлӗ-ҫке: машинӑллисене те, ҫуран ҫӳрекенӗн те пылчӑк ҫӑрса утас килмест. Малти урапа куссан хыҫалти ҫӑмӑл тенешкел, пуҫараканӗ пулсан ыттисем те кӑмӑлпах ӗҫе тытӑннӑ. Малтан тӑпрана якатса хытарнӑ, кайран вара вак чул сарма тытӑннӑ. Строительство материалӗпе вырӑнти Комсосольски ял тӑрӑхӗ тивӗҫтернӗ.
Нумаях пулмасть Канаш тӑрӑхӗнче 1972 ҫулта Японире иртнӗ Хӗллехи Олимп вӑййинче ҫӗнтернӗ Владимир Воронков йӗлтӗрҫӗ пулнӑ. Хӑй вӑл Комсомольски районӗнчи Тукай ялӗнче 1944 ҫулта ҫуралнӑ. Канаша Олимп чемпионӗ тӑванӗсем патне хӑнана пынӑ.
Владимир Воронков пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнпе хӑй ячӗпе хисепленекен Канашри спорт шкулне кӗрсе курнӑ. Унта вӑл Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи уҫӑ первенствӑна кайма ӗмӗтленекен йӗлтӗрҫӗсем тупӑшӑва епле хатӗрленнине хакланӑ. «Локомотив» ача-пӑчапа ҫамрӑксен спорт шкулне те ҫитсе курнӑ. Унтан Канаш хулинче ҫав кунсенче мини-футбол енӗпе пӗрремӗш хут иртекен чемпионата уҫнӑ май пӗрремӗш мечӗке тапнӑ.
Канаша Олимп чемпионӗ тепӗр хут раштав уйӑхӗнче килсе ҫитме шантарнӑ. Унччен вӑл Олимп ҫулӑмӗн эстафетине хутшӑнма ӗлкӗрӗ…
+30.3 °C